Déjà Vu

Herhaling speelt een centrale rol in menselijke cultuuruitingen. Slaap – liedjes en smeekbeden, protesten en strijdkreten: van de wieg tot het graf begeleidt de herhaling de essentiële gebeurtenissen in het leven. Maar in een wereld die zelf voortdurend in beweging is, kan van zuivere herhaling geen sprake zijn. Je kunt onmogelijk tweemaal in dezelfde rivier stappen. Dat geldt ook in literatuur en kunst, waar herhaling veelvuldig wordt ingezet als artistiek middel. Daarbij is juist het verschil van essentieel belang. Maar wat is precies de aard van dat verschil? Wat ‘doet’ herhaling als kunstgreep met het werk? En hoe kan herhaling worden ingezet om gevestigde belangen en opvattingen te consolideren of juist te onder mijnen? Déjà Vu behandelt deze vragen vanuit een interdisciplinair en mondiaal perspectief en laat daarbij zien hoe het middel van de herhaling door alle tijden en alle culturen wordt toegepast in beeldende kunst, muziek, literatuur en film.

Sjef Houppermans is hoofddocent Franse taal en letterkunde aan de Universiteit Leiden. Jef Jacobs was hoofddocent Duitse taal en literatuur van de Middeleeuwen en de vroegmoderne tijd aan de Universiteit Leiden. Remke Kruk is emeritus hoogleraar Arabische studies aan de Universiteit Leiden.